Με... τακτικά δρομολόγια, περίπου τέσσερα την ημέρα, με άθλια δουλεμπορικά ή με φουσκωτά, δεκάδες απελπισμένοι λαθρομετανάστες φτάνουν στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στις βραχονησίδες Αγαθονήσι και Φαρμακονήσι. Συνήθως τα ξημερώματα, που σηματοδοτούν και τις ελπίδες τους...
Τελευταία, οι Τούρκοι, που δεν διστάζουν να επιβιβάσουν ακόμη και μωρά σε πλαστικές παιδικές βάρκες, χρησιμοποιούν ως «πληρώματα» ανήλικους, γνωρίζοντας πως δεν θα διωχθούν. Οι πρόσφυγες εγκαταλείπονται αδιακρίτως στη μοίρα τους, ανοιχτά των ακτών. Οσοι καταφέρουν να διασωθούν δείχνουν το ίδιο χωριό στα τουρκικά παράλια, ως σημείο συγκέντρωσης και «φόρτωσης».
Οι νησιώτες λένε πως οι δουλέμποροι έχουν Ελληνες συνεργάτες, που δίνουν το «σινιάλο» απέναντι, ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες λιμενικών, όταν πλησιάζει ελληνικό περιπολικό σκάφος, οι διακινητές σκίζουν τις βάρκες και πέφτουν στη θάλασσα ζητώντας βοήθεια.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες, όπως καταγράφουν οι υπηρεσίες στα νησιά, προέρχονται από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Σομαλία, το Σουδάν, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Μπουρκίνα Φάσο, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Παλαιστινίων. Ελάχιστοι είναι Ιρανοί, Μαυριτανοί και Πακιστανοί. Οι τελευταίοι απελαύνονται.
Οι άνδρες των στρατιωτικών φυλακίων στην περιοχή και τα πληρώματα των σκαφών του Λιμενικού έχουν δύσκολο έργο, γιατί οι βραχονησίδες είναι πολλές, οι ακτές έχουν μήκος αρκετών μιλίων και χρειάζεται νυχθημερόν επιτήρηση, πολλές φορές σε πολύ αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Στην πλειονότητά τους οι πρόσφυγες δεν θέλουν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Το πρώτο που ρωτούν οι περισσότεροι από αυτούς μόλις αποβιβάζονται είναι πώς θα συνεχίσουν το ταξίδι τους για την Κεντρική Ευρώπη. Ακόμη και οι ανήλικοι ζητούν ταξιδιωτικά έγγραφα για να μεταβούν σε άλλες χώρες, αλλά συνήθως οι απαντήσεις στο αίτημά τους για αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας είναι αρνητικές.
Οι νησιώτες τούς συντρέχουν με όποιον τρόπο μπορούν. Στο Αγαθονήσι ένας γιατρός, ο κοινοτάρχης και οι 100 κάτοικοι πασχίζουν να περιθάλψουν μέχρι και 500 ταλαιπωρημένους ανθρώπους την ημέρα. Στη Λέρο, μια ομάδα εθελοντών τούς παρέχει είδη πρώτης ανάγκης και μαζεύουν με έρανο τα χρήματα των εισιτηρίων τους για τον Πειραιά, αφού η πλοιοκτησία του «Μπλου Σταρ» δεν δέχεται την πίστωση που ζητάει το υπουργείο Εσωτερικών, η δε Νομαρχία Δωδεκανήσου νοίκιασε κάποια ξενοδοχεία για τη φιλοξενία τους, αλλά «ξέχασε» να πληρώσει τον λογαριασμό.
Το πρόβλημα είναι μεγάλο, με πολλές διαστάσεις. Βρήκε τη χώρα απροετοίμαστη, χωρίς υποδομές και κονδύλια. Παρά τις όποιες εξαιρέσεις, τις συγκινητικές προσπάθειες κατοίκων, οργανώσεων και υπηρεσιών, η γενική εικόνα της υποδοχής και περίθαλψης των προσφύγων - μεταναστών κάθε άλλο παρά κολακευτική είναι για τον τόπο μας.
Στη Λέρο, δύο νεαροί Αφγανοί, που μεταφέρθηκαν από το Φαρμακονήσι φιλοξενούνται προσωρινά στο ξενοδοχείο «ARA». Ο 17χρονος Αχμέτ ήταν τραυματισμένος από σφαίρα στον ώμο. Τον βοήθησε ο 22χρονος Μαγκάλ. «Ταξίδεψαν» με την ίδια βάρκα και έγιναν αχώριστοι. Τώρα διευκολύνουν τη διαδικασία καταγραφής και τη συγκέντρωση των αιτημάτων ασύλου, φροντίζουν για την καθαριότητα του χώρου, μοιράζουν τη βοήθεια, θέλουν να μείνουν στο νησί, παρακολουθούν το πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών του δήμου και το φθινόπωρο θα γραφτούν στο νυχτερινό σχολείο.
Κινούνται ανάμεσα σ' ένα τσούρμο από 25 νεοφερμένους ανήλικους συμπατριώτες τους και μεταφράζουν όσα μας λέει οι 15χρονος Ασμάλ: «Ξέρω ότι είμαι παράνομος. Αλλά εδώ δεν μπορώ να δουλέψω ούτε να σπουδάσω. Δεν θέλω να υποβάλω αίτημα ασύλου γιατί δεν θα με δεχτούν σε άλλη χώρα. Θέλω να πάω στη Νορβηγία!».
Για την περιπέτεια που έζησε, αφηγείται: «Μπήκαμε στο Αφγανιστάν στην καρότσα ενός μεγάλου φορτηγού, περάσαμε σε 27 μέρες το Πακιστάν, το Ιράν και φθάσαμε στην Τουρκία, όπου μετά από μικρή παραμονή μάς έβαλαν σε δύο καΐκια 20-25 παιδιά μαζί για Φάρμακο (Φαρμακονήσι)». Μαζί του ήταν ο Ρασούλ 13 ετών, ο Ραΐμ 11, οι υπόλοιποι 15-16 και ο μεγαλύτερος 17. Ταξίδεψαν μόνοι τους, «ασυνόδευτοι ανήλικοι», σύμφωνα με τον νόμο.
Τους συμπαρίστανται η Ματίνα Κατσιβέλη, ο δικηγόρος ΣπύροςΔανιήλ -εθελοντής συνεργάτης του Ελληνικού Συμβουλίου Προσφύγων- και η κ. Μαρίνα (καμαριέρα - καθαρίστρια) την οποία τα παιδιά αποκαλούν «μάμα». Νοιάζεται για τα παιδιά, αλλά έχει μήνες να πληρωθεί, γιατί «ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου "ARA" χρωστάει σ' όλο τον κόσμο κι είπε πως θα το κλείσει, αφού το υπουργείο Εσωτερικών έχει πολλούς μήνες να στείλει χρήματα».
Ο κ. Δανιήλ διευκρινίζει: «Τα παιδιά σκοπεύουν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Μόλις 20 αιτήσεις ασύλου έγιναν το τελευταίο τρίμηνο στη Λέρο, σε σύγκριση με τις 180 το 2008. Οι περισσότεροι όμως έχουν για προορισμό άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως την Ιταλία, την Αγγλία και τις Σκανδιναβικές, πιστεύοντας ότι εκεί θα βρουν εύκολα δουλειά με καλύτερες αποδοχές. Πρώτα θέλουν να πάνε στην Αθήνα. Μόνο δύο σκοπεύουν να παραμείνουν. Εκατοντάδες πέρασαν, χωρίς κανείς να ξέρει πού βρίσκονται σήμερα. Πριν από λίγο 80 ανήλικοι μεταφέρθηκαν για φιλοξενία στον ξενώνα ανηλίκων στην Αγιάσο της Λέσβου».
«Οι γείτονες φέρνουν πρωινό»
Στην απασχόληση των προσφύγων αναφέρεται η κ. Κατσιβέλη:
«Απ' όσους ανηλίκους πέρασαν, 12 παρέμειναν στο νησί, εργάζονται, νοίκιασαν σπίτια. Ο Ιρανός Φερχάτ δουλεύει σε σούπερ μάρκετ, ο Σομαλός Αχμέτ σε οικοδομή, άλλοι εργάζονται σε φούρνο, ελαιοχρωματιστές, μαραγκοί, επισκευάζουν σκάφη στη μαρίνα.
Οι κάτοικοι δεν τους εκμεταλλεύτηκαν. Μέχρι και 45 ευρώ μεροκάματο παίρνουν. Κι όταν φθάνουν προσφυγόπουλα στο ξενοδοχείο, οι γειτόνισσες τους φέρνουν πρωινό: γάλα, φρυγανιές, μπισκότα, γλυκά».
«Δεν φτάνει όμως αυτό», παρεμβαίνει ο κ. Δανιήλ, μιλώντας για τους κινδύνους που ελλοχεύουν: «Οι ανήλικοι πρέπει να προστατευτούν από τα κυκλώματα. Να ενταχτούν σε ξενώνες, να φοιτήσουν σε σχολείο, να μάθουν μια τέχνη, κυρίως να τους δοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα και όταν ενηλικιωθούν, ας αποφασίσουν πού θέλουν να ζήσουν. Δέχονται τρομερή πίεση από τους δουλέμπορους, οι οποίοι τους κατευθύνουν από κινητά τηλέφωνα. Τους έχουν πείσει ότι από εδώ θα περάσουν στην Ιταλία κι από εκεί όπου θέλουν. Οτι έτσι θα βρουν εύκολα δουλειά. Οτι εκεί τα λεφτά τρέχουν στον δρόμο. Οι οικογένειές τους στην πατρίδα περιμένουν χρήματα. Αμέσως έχουν στο μυαλό τους την Αθήνα. Ορισμένοι πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, ακόμη και εμπορίας οργάνων».
Παράδειγμα για τις προσδοκίες που τρέφουν, ο 16χρονος Ασμάλ:
«Πήγα στην Αθήνα και ξαναγύρισα. Στην πλατεία Βικτωρίας, βρήκα φίλους. Δουλειά όχι. Ζούσαμε 25 Αφγανοί σ' ένα δωμάτιο. Αθήνα δεν έχει δουλειά. Ολοι θέλουν να φύγουν...». Ζηλεύει τον Μουσταφά που κατάφερε να φτάσει στο Παρίσι με πλαστό διαβατήριο και άλλους τρεις φίλους του «που πέρασαν» από την Πάτρα.
Ο Νατζίπ δουλεύει έξι μήνες μαραγκός, μαθαίνει την τέχνη. «Πολύ καλό άνθρωπο το αφεντικό, δίνει και 25 ευρώ κάθε μέρα. Πολύ ωραία Ελλάδα, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Πήγα Αθήνα τρεις μέρες και γύρισα πίσω». Μαραγκός και ο Ζαφάρ, που ταξίδεψε τρεις μήνες μέχρι να φτάσει στην Ελλάδα και δείχνει ικανοποιημένος: «Εδώ έκανα φίλους. Πάμε βόλτες στην παραλία με το ποδήλατο. Θέλουμε με δύο φίλους να μείνουμε στη Λέρο».
Τα παιδιά βοηθούν το ένα το άλλο. Λόγω των αναγκών τους έμαθαν την αυτοοργάνωση. Συμμετέχουν όλοι στην καθαριότητα, στέλνουν φαξ, μαζεύουν στοιχεία για το άσυλο, κουβαλάνε τρόφιμα.
Ολα αυτά τα παιδιά χρειάστηκε να ταξιδέψουν για να φτάσουν από το Αφγανιστάν στο Φαρμακονήσι 3,5 μήνες. Τελευταία ήρθαν με μια μικρή βάρκα 26 παιδιά. Πλήρωσαν από 3.500 μέχρι 7.000 δολάρια και οι οικογένειές τους πούλησαν τα σπίτια τους για να δώσουν τα χρήματα στα κυκλώματα των δουλεμπόρων.
«Οταν έφθασα στη Λέρο πήρα τηλέφωνο στους γονείς, τότε πλήρωσαν» εξηγεί ο Αχμέτ.
Γιατί έκανες αυτό το επικίνδυνο ταξίδι;
«Ο πατέρας σκοτώθηκε από βόμβα. Δεν μπορείς να ζήσεις στο Αφγανιστάν. Αν δεν μας θέλουν στην Ευρώπη, να σταματήσουν τον πόλεμο και να γυρίσουμε στις δουλειές μας».
Ο Νατζίπ, ο Ζαφάρ και ο Αχμέτ, που παρακολουθούν το πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών του Δήμου Λέρου, ζητούν μόνο... νόμιμα έγγραφα. «Να μπορούμε να πάμε στο Αφγανιστάν, να δούμε τη μάνα, τ' αδέλφια μας και να ξαναγυρίσουμε». Στα αιτήματα ασύλου οι απαντήσεις ήταν απορριπτικές - φασόν.
Ηρθαν όλοι μαζί από την πλησιέστερη τουρκική ακτή, 6 μίλια απόσταση (20 λεπτά) με φυσκωτό. Είχε απαγορευτικό λόγω θαλασσοταραχής και όταν με κίνδυνο κατάφερε το περιπολικό του Λιμενικού να τους εντοπίσει, το φουσκωτό είχε μείνει από βενζίνη, βούλιαζε, έβγαζαν το νερό από μέσα μ' έναν κουβά. Φώναζαν και έκλαιγαν καθώς παρασύρονταν από τα κύματα.
Οπως μας είπαν, η πρώτη σελίδα της περιπέτειάς τους γράφτηκε στα σύνορα Ιράν - Τουρκίας, στο Γκαβάρ. Μετά τους πήγαν στη Σμύρνη και ύστερα από λίγες μέρες χρειάστηκε να ταξιδέψουν άλλες 7 ώρες μέχρι να τους οδηγήσουν στην παραλιακή πόλη Ντιντίμ. Εκεί έμειναν μερικά 24ωρα και στη συνέχεια τους έβαλαν στη βάρκα για το Φαρμακονήσι.
Το ίδιο δρομολόγιο που περιγράφουν όλοι.
Μια αποθήκη γεμάτη βοήθεια
Η αποθήκη τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, στο λιμάνι της Λέρου, είναι γεμάτη κουβέρτες, είδη ιματισμού -πολλά για παιδιά και βρέφη-, ποσότητες εμφιαλωμένου νερού, λαδιού, οσπρίων και ζυμαρικών, προσφορές της οργάνωσης «Αλληλεγγύη», της ΧΑΝ Θεσσαλονίκης και των εκπαιδευτηρίων «Κωστέα-Γείτονα».
Φορτώνουν κουβέρτες και τρόφιμα που θα σταλούν την επομένη στο Αγαθονήσι. Δεκάδες κάτοικοι του νησιού βοηθούν εθελοντικά με όποιον τρόπο μπορούν. Στη συσκευασία, πλένοντας, σιδερώνοντας και επιδιορθώνοντας τα μεταχειρισμένα ρούχα. Ο φούρναρης προσφέρει ψωμί, το εργαστήρι ζαχαροπλαστικής τσουρέκια, οι έμποροι από το απόθεμα των καταστημάτων τους.
Πολυτιμότερη, η προσφορά των ψαράδων και των λιμενικών, που συχνά κινδυνεύουν για να σώσουν τους λαθρομετανάστες, της ομάδας εθελοντών που αναλαμβάνουν να τους φροντίσουν, να τους δώσουν ιατρική βοήθεια, να τους περιθάλψουν, αλλά και των στρατιωτών των φυλακίων. Και δεν είναι μόνο μερικά περιστατικά που καλούνται να αντιμετωπίσουν, αλλά εκατοντάδες, αφού σε 15 ημέρες έφτασαν τα 160.
Από την Τουρκία, το 2008 έφτασαν με 160 πλωτά μέσα 3.600 λαθρομετανάστες στην περιοχή της Λέρου και 5.500 στην Πάτμο, ενώ οι συλλήψεις των διακινητών δεν ξεπέρασαν τις 30. Οι τελευταίοι εκμεταλλεύονται ακόμη και τις άσχημες καιρικές συνθήκες, όταν οι θυελλώδεις άνεμοι δεν επιτρέπουν πολύωρες περιπολίες των ελληνικών σκαφών, για να κάνουν κυρίως τη νύχτα τις «μεταφορές», γνωρίζοντας ότι θα σπεύσουν σε βοήθεια «οι Ελληνες» ακόμα και μέσα στα τουρκικά χωρικά ύδατα, ειδικά όταν τα πλωτά του Λιμενικού είναι τα μοναδικά που βρίσκονται στην περιοχή.
«Απόψε διασώσαμε 124 λαθρομετανάστες που τους είχαν φορτώσει σε 4 βάρκες», μας είπαν ενδεικτικά οι άνδρες των ειδικών μονάδων του Λιμενικού και πρόσθεσαν με νόημα πως οι συνοροφύλακες της Frontex (ευρωπαϊκή αστυνομία συνόρων) που περιπολούσαν πέρυσι στην περιοχή, και θα ξανάρθουν από τον επόμενο μήνα, κατέγραφαν απλά την κατάσταση.
Εκτιμούν ότι είναι καλύτερα να αφήσεις τους λαθρομετανάστες να αποβιβαστούν παρά να κινδυνεύσουν να πνιγούν κατά την αποτροπή. Γι' αυτό «γεμίζουν» οι βραχονησίδες.
Μόνο στο Αγαθονήσι αποβιβάστηκαν περισσότεροι από 1.000 τον περασμένο Ιανουάριο και μέσα σε 4 μέρες, οι πνιγμένοι έφτασαν τους 20.
Πολλές φορές απαιτούνται εξετάσεις DNA για εξακρίβωση της ταυτότητας των θυμάτων, όπως στην περίπτωση δύο γυναικών, η μία ηλικιωμένη με μωρό στην αγκαλιά. Βρέθηκαν σε μισοβυθισμένη βάρκα που έβγαλε η θάλασσα στα Αλιντα της Λέρου.
Ενας 14χρονος Σομαλός βρέθηκε πνιγμένος, στην παραλία. Ηταν αδύνατο να του πάρουν αποτυπώματα από τα σφιγμένα του δάκτυλα.
Το ρολόι του δούλευε ακόμα. Κοντά του βρέθηκε και ένας Νιγηριανός με το παιδί του ενός έτους. Η τραγική μάνα σώθηκε και νοσηλεύτηκε αρκετό καιρό στο νοσοκομείο, με ψυχοφάρμακα.
Παλαιστίνιος που ήρθε πρόσφατα είπε ότι οι Ισραηλινοί σκότωσαν ολόκληρη την οικογένειά του και ζήτησε να παραμείνει και να εργαστεί στο νησί.
Οι λιμενικοί χαρακτηρίζουν τις βάρκες, -συνήθως 5 μέτρων- που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι δουλέμποροι «μίας χρήσης». Είναι σχεδόν σάπιες και μικρής ιπποδύναμης, αφού δεν πρόκειται να επιστρέψουν. Τις συνοδεύουν από απόσταση, στα 3 μίλια μπαίνουν στα ελληνικά νερά, και όταν αντιληφθούν περιπολικό απομακρύνονται. Σε κάθε μία στοιβάζονται 18-35 άτομα.
Συχνά φορτώνουν σε παιδικά βαρκάκια παιδιά και εφήβους, πέντε στο καθένα. Χωρίς μηχανή, με το κουπί. Το περασμένο καλοκαίρι έφθασαν να στείλουν δύο φορές λαθρομετανάστες με τζετ σκι! Και για να τους δοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα, απαιτείται απόφαση των τουρκικών αρχών
Τελευταία, οι Τούρκοι, που δεν διστάζουν να επιβιβάσουν ακόμη και μωρά σε πλαστικές παιδικές βάρκες, χρησιμοποιούν ως «πληρώματα» ανήλικους, γνωρίζοντας πως δεν θα διωχθούν. Οι πρόσφυγες εγκαταλείπονται αδιακρίτως στη μοίρα τους, ανοιχτά των ακτών. Οσοι καταφέρουν να διασωθούν δείχνουν το ίδιο χωριό στα τουρκικά παράλια, ως σημείο συγκέντρωσης και «φόρτωσης».
Οι νησιώτες λένε πως οι δουλέμποροι έχουν Ελληνες συνεργάτες, που δίνουν το «σινιάλο» απέναντι, ενώ, σύμφωνα με μαρτυρίες λιμενικών, όταν πλησιάζει ελληνικό περιπολικό σκάφος, οι διακινητές σκίζουν τις βάρκες και πέφτουν στη θάλασσα ζητώντας βοήθεια.
Οι περισσότεροι πρόσφυγες, όπως καταγράφουν οι υπηρεσίες στα νησιά, προέρχονται από το Αφγανιστάν, το Ιράκ, τη Σομαλία, το Σουδάν, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Μπουρκίνα Φάσο, ενώ έχει αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των Παλαιστινίων. Ελάχιστοι είναι Ιρανοί, Μαυριτανοί και Πακιστανοί. Οι τελευταίοι απελαύνονται.
Οι άνδρες των στρατιωτικών φυλακίων στην περιοχή και τα πληρώματα των σκαφών του Λιμενικού έχουν δύσκολο έργο, γιατί οι βραχονησίδες είναι πολλές, οι ακτές έχουν μήκος αρκετών μιλίων και χρειάζεται νυχθημερόν επιτήρηση, πολλές φορές σε πολύ αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Στην πλειονότητά τους οι πρόσφυγες δεν θέλουν να εγκατασταθούν στην Ελλάδα. Το πρώτο που ρωτούν οι περισσότεροι από αυτούς μόλις αποβιβάζονται είναι πώς θα συνεχίσουν το ταξίδι τους για την Κεντρική Ευρώπη. Ακόμη και οι ανήλικοι ζητούν ταξιδιωτικά έγγραφα για να μεταβούν σε άλλες χώρες, αλλά συνήθως οι απαντήσεις στο αίτημά τους για αναγνώριση της προσφυγικής ιδιότητας είναι αρνητικές.
Οι νησιώτες τούς συντρέχουν με όποιον τρόπο μπορούν. Στο Αγαθονήσι ένας γιατρός, ο κοινοτάρχης και οι 100 κάτοικοι πασχίζουν να περιθάλψουν μέχρι και 500 ταλαιπωρημένους ανθρώπους την ημέρα. Στη Λέρο, μια ομάδα εθελοντών τούς παρέχει είδη πρώτης ανάγκης και μαζεύουν με έρανο τα χρήματα των εισιτηρίων τους για τον Πειραιά, αφού η πλοιοκτησία του «Μπλου Σταρ» δεν δέχεται την πίστωση που ζητάει το υπουργείο Εσωτερικών, η δε Νομαρχία Δωδεκανήσου νοίκιασε κάποια ξενοδοχεία για τη φιλοξενία τους, αλλά «ξέχασε» να πληρώσει τον λογαριασμό.
Το πρόβλημα είναι μεγάλο, με πολλές διαστάσεις. Βρήκε τη χώρα απροετοίμαστη, χωρίς υποδομές και κονδύλια. Παρά τις όποιες εξαιρέσεις, τις συγκινητικές προσπάθειες κατοίκων, οργανώσεων και υπηρεσιών, η γενική εικόνα της υποδοχής και περίθαλψης των προσφύγων - μεταναστών κάθε άλλο παρά κολακευτική είναι για τον τόπο μας.
Στη Λέρο, δύο νεαροί Αφγανοί, που μεταφέρθηκαν από το Φαρμακονήσι φιλοξενούνται προσωρινά στο ξενοδοχείο «ARA». Ο 17χρονος Αχμέτ ήταν τραυματισμένος από σφαίρα στον ώμο. Τον βοήθησε ο 22χρονος Μαγκάλ. «Ταξίδεψαν» με την ίδια βάρκα και έγιναν αχώριστοι. Τώρα διευκολύνουν τη διαδικασία καταγραφής και τη συγκέντρωση των αιτημάτων ασύλου, φροντίζουν για την καθαριότητα του χώρου, μοιράζουν τη βοήθεια, θέλουν να μείνουν στο νησί, παρακολουθούν το πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών του δήμου και το φθινόπωρο θα γραφτούν στο νυχτερινό σχολείο.
Κινούνται ανάμεσα σ' ένα τσούρμο από 25 νεοφερμένους ανήλικους συμπατριώτες τους και μεταφράζουν όσα μας λέει οι 15χρονος Ασμάλ: «Ξέρω ότι είμαι παράνομος. Αλλά εδώ δεν μπορώ να δουλέψω ούτε να σπουδάσω. Δεν θέλω να υποβάλω αίτημα ασύλου γιατί δεν θα με δεχτούν σε άλλη χώρα. Θέλω να πάω στη Νορβηγία!».
Για την περιπέτεια που έζησε, αφηγείται: «Μπήκαμε στο Αφγανιστάν στην καρότσα ενός μεγάλου φορτηγού, περάσαμε σε 27 μέρες το Πακιστάν, το Ιράν και φθάσαμε στην Τουρκία, όπου μετά από μικρή παραμονή μάς έβαλαν σε δύο καΐκια 20-25 παιδιά μαζί για Φάρμακο (Φαρμακονήσι)». Μαζί του ήταν ο Ρασούλ 13 ετών, ο Ραΐμ 11, οι υπόλοιποι 15-16 και ο μεγαλύτερος 17. Ταξίδεψαν μόνοι τους, «ασυνόδευτοι ανήλικοι», σύμφωνα με τον νόμο.
Τους συμπαρίστανται η Ματίνα Κατσιβέλη, ο δικηγόρος ΣπύροςΔανιήλ -εθελοντής συνεργάτης του Ελληνικού Συμβουλίου Προσφύγων- και η κ. Μαρίνα (καμαριέρα - καθαρίστρια) την οποία τα παιδιά αποκαλούν «μάμα». Νοιάζεται για τα παιδιά, αλλά έχει μήνες να πληρωθεί, γιατί «ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου "ARA" χρωστάει σ' όλο τον κόσμο κι είπε πως θα το κλείσει, αφού το υπουργείο Εσωτερικών έχει πολλούς μήνες να στείλει χρήματα».
Ο κ. Δανιήλ διευκρινίζει: «Τα παιδιά σκοπεύουν να παραμείνουν στην Ελλάδα. Μόλις 20 αιτήσεις ασύλου έγιναν το τελευταίο τρίμηνο στη Λέρο, σε σύγκριση με τις 180 το 2008. Οι περισσότεροι όμως έχουν για προορισμό άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως την Ιταλία, την Αγγλία και τις Σκανδιναβικές, πιστεύοντας ότι εκεί θα βρουν εύκολα δουλειά με καλύτερες αποδοχές. Πρώτα θέλουν να πάνε στην Αθήνα. Μόνο δύο σκοπεύουν να παραμείνουν. Εκατοντάδες πέρασαν, χωρίς κανείς να ξέρει πού βρίσκονται σήμερα. Πριν από λίγο 80 ανήλικοι μεταφέρθηκαν για φιλοξενία στον ξενώνα ανηλίκων στην Αγιάσο της Λέσβου».
«Οι γείτονες φέρνουν πρωινό»
Στην απασχόληση των προσφύγων αναφέρεται η κ. Κατσιβέλη:
«Απ' όσους ανηλίκους πέρασαν, 12 παρέμειναν στο νησί, εργάζονται, νοίκιασαν σπίτια. Ο Ιρανός Φερχάτ δουλεύει σε σούπερ μάρκετ, ο Σομαλός Αχμέτ σε οικοδομή, άλλοι εργάζονται σε φούρνο, ελαιοχρωματιστές, μαραγκοί, επισκευάζουν σκάφη στη μαρίνα.
Οι κάτοικοι δεν τους εκμεταλλεύτηκαν. Μέχρι και 45 ευρώ μεροκάματο παίρνουν. Κι όταν φθάνουν προσφυγόπουλα στο ξενοδοχείο, οι γειτόνισσες τους φέρνουν πρωινό: γάλα, φρυγανιές, μπισκότα, γλυκά».
«Δεν φτάνει όμως αυτό», παρεμβαίνει ο κ. Δανιήλ, μιλώντας για τους κινδύνους που ελλοχεύουν: «Οι ανήλικοι πρέπει να προστατευτούν από τα κυκλώματα. Να ενταχτούν σε ξενώνες, να φοιτήσουν σε σχολείο, να μάθουν μια τέχνη, κυρίως να τους δοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα και όταν ενηλικιωθούν, ας αποφασίσουν πού θέλουν να ζήσουν. Δέχονται τρομερή πίεση από τους δουλέμπορους, οι οποίοι τους κατευθύνουν από κινητά τηλέφωνα. Τους έχουν πείσει ότι από εδώ θα περάσουν στην Ιταλία κι από εκεί όπου θέλουν. Οτι έτσι θα βρουν εύκολα δουλειά. Οτι εκεί τα λεφτά τρέχουν στον δρόμο. Οι οικογένειές τους στην πατρίδα περιμένουν χρήματα. Αμέσως έχουν στο μυαλό τους την Αθήνα. Ορισμένοι πέφτουν θύματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης, ακόμη και εμπορίας οργάνων».
Παράδειγμα για τις προσδοκίες που τρέφουν, ο 16χρονος Ασμάλ:
«Πήγα στην Αθήνα και ξαναγύρισα. Στην πλατεία Βικτωρίας, βρήκα φίλους. Δουλειά όχι. Ζούσαμε 25 Αφγανοί σ' ένα δωμάτιο. Αθήνα δεν έχει δουλειά. Ολοι θέλουν να φύγουν...». Ζηλεύει τον Μουσταφά που κατάφερε να φτάσει στο Παρίσι με πλαστό διαβατήριο και άλλους τρεις φίλους του «που πέρασαν» από την Πάτρα.
Ο Νατζίπ δουλεύει έξι μήνες μαραγκός, μαθαίνει την τέχνη. «Πολύ καλό άνθρωπο το αφεντικό, δίνει και 25 ευρώ κάθε μέρα. Πολύ ωραία Ελλάδα, δεν έχω κανένα πρόβλημα. Πήγα Αθήνα τρεις μέρες και γύρισα πίσω». Μαραγκός και ο Ζαφάρ, που ταξίδεψε τρεις μήνες μέχρι να φτάσει στην Ελλάδα και δείχνει ικανοποιημένος: «Εδώ έκανα φίλους. Πάμε βόλτες στην παραλία με το ποδήλατο. Θέλουμε με δύο φίλους να μείνουμε στη Λέρο».
Τα παιδιά βοηθούν το ένα το άλλο. Λόγω των αναγκών τους έμαθαν την αυτοοργάνωση. Συμμετέχουν όλοι στην καθαριότητα, στέλνουν φαξ, μαζεύουν στοιχεία για το άσυλο, κουβαλάνε τρόφιμα.
Ολα αυτά τα παιδιά χρειάστηκε να ταξιδέψουν για να φτάσουν από το Αφγανιστάν στο Φαρμακονήσι 3,5 μήνες. Τελευταία ήρθαν με μια μικρή βάρκα 26 παιδιά. Πλήρωσαν από 3.500 μέχρι 7.000 δολάρια και οι οικογένειές τους πούλησαν τα σπίτια τους για να δώσουν τα χρήματα στα κυκλώματα των δουλεμπόρων.
«Οταν έφθασα στη Λέρο πήρα τηλέφωνο στους γονείς, τότε πλήρωσαν» εξηγεί ο Αχμέτ.
Γιατί έκανες αυτό το επικίνδυνο ταξίδι;
«Ο πατέρας σκοτώθηκε από βόμβα. Δεν μπορείς να ζήσεις στο Αφγανιστάν. Αν δεν μας θέλουν στην Ευρώπη, να σταματήσουν τον πόλεμο και να γυρίσουμε στις δουλειές μας».
Ο Νατζίπ, ο Ζαφάρ και ο Αχμέτ, που παρακολουθούν το πρόγραμμα εκμάθησης ελληνικών του Δήμου Λέρου, ζητούν μόνο... νόμιμα έγγραφα. «Να μπορούμε να πάμε στο Αφγανιστάν, να δούμε τη μάνα, τ' αδέλφια μας και να ξαναγυρίσουμε». Στα αιτήματα ασύλου οι απαντήσεις ήταν απορριπτικές - φασόν.
Ηρθαν όλοι μαζί από την πλησιέστερη τουρκική ακτή, 6 μίλια απόσταση (20 λεπτά) με φυσκωτό. Είχε απαγορευτικό λόγω θαλασσοταραχής και όταν με κίνδυνο κατάφερε το περιπολικό του Λιμενικού να τους εντοπίσει, το φουσκωτό είχε μείνει από βενζίνη, βούλιαζε, έβγαζαν το νερό από μέσα μ' έναν κουβά. Φώναζαν και έκλαιγαν καθώς παρασύρονταν από τα κύματα.
Οπως μας είπαν, η πρώτη σελίδα της περιπέτειάς τους γράφτηκε στα σύνορα Ιράν - Τουρκίας, στο Γκαβάρ. Μετά τους πήγαν στη Σμύρνη και ύστερα από λίγες μέρες χρειάστηκε να ταξιδέψουν άλλες 7 ώρες μέχρι να τους οδηγήσουν στην παραλιακή πόλη Ντιντίμ. Εκεί έμειναν μερικά 24ωρα και στη συνέχεια τους έβαλαν στη βάρκα για το Φαρμακονήσι.
Το ίδιο δρομολόγιο που περιγράφουν όλοι.
Μια αποθήκη γεμάτη βοήθεια
Η αποθήκη τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης, στο λιμάνι της Λέρου, είναι γεμάτη κουβέρτες, είδη ιματισμού -πολλά για παιδιά και βρέφη-, ποσότητες εμφιαλωμένου νερού, λαδιού, οσπρίων και ζυμαρικών, προσφορές της οργάνωσης «Αλληλεγγύη», της ΧΑΝ Θεσσαλονίκης και των εκπαιδευτηρίων «Κωστέα-Γείτονα».
Φορτώνουν κουβέρτες και τρόφιμα που θα σταλούν την επομένη στο Αγαθονήσι. Δεκάδες κάτοικοι του νησιού βοηθούν εθελοντικά με όποιον τρόπο μπορούν. Στη συσκευασία, πλένοντας, σιδερώνοντας και επιδιορθώνοντας τα μεταχειρισμένα ρούχα. Ο φούρναρης προσφέρει ψωμί, το εργαστήρι ζαχαροπλαστικής τσουρέκια, οι έμποροι από το απόθεμα των καταστημάτων τους.
Πολυτιμότερη, η προσφορά των ψαράδων και των λιμενικών, που συχνά κινδυνεύουν για να σώσουν τους λαθρομετανάστες, της ομάδας εθελοντών που αναλαμβάνουν να τους φροντίσουν, να τους δώσουν ιατρική βοήθεια, να τους περιθάλψουν, αλλά και των στρατιωτών των φυλακίων. Και δεν είναι μόνο μερικά περιστατικά που καλούνται να αντιμετωπίσουν, αλλά εκατοντάδες, αφού σε 15 ημέρες έφτασαν τα 160.
Από την Τουρκία, το 2008 έφτασαν με 160 πλωτά μέσα 3.600 λαθρομετανάστες στην περιοχή της Λέρου και 5.500 στην Πάτμο, ενώ οι συλλήψεις των διακινητών δεν ξεπέρασαν τις 30. Οι τελευταίοι εκμεταλλεύονται ακόμη και τις άσχημες καιρικές συνθήκες, όταν οι θυελλώδεις άνεμοι δεν επιτρέπουν πολύωρες περιπολίες των ελληνικών σκαφών, για να κάνουν κυρίως τη νύχτα τις «μεταφορές», γνωρίζοντας ότι θα σπεύσουν σε βοήθεια «οι Ελληνες» ακόμα και μέσα στα τουρκικά χωρικά ύδατα, ειδικά όταν τα πλωτά του Λιμενικού είναι τα μοναδικά που βρίσκονται στην περιοχή.
«Απόψε διασώσαμε 124 λαθρομετανάστες που τους είχαν φορτώσει σε 4 βάρκες», μας είπαν ενδεικτικά οι άνδρες των ειδικών μονάδων του Λιμενικού και πρόσθεσαν με νόημα πως οι συνοροφύλακες της Frontex (ευρωπαϊκή αστυνομία συνόρων) που περιπολούσαν πέρυσι στην περιοχή, και θα ξανάρθουν από τον επόμενο μήνα, κατέγραφαν απλά την κατάσταση.
Εκτιμούν ότι είναι καλύτερα να αφήσεις τους λαθρομετανάστες να αποβιβαστούν παρά να κινδυνεύσουν να πνιγούν κατά την αποτροπή. Γι' αυτό «γεμίζουν» οι βραχονησίδες.
Μόνο στο Αγαθονήσι αποβιβάστηκαν περισσότεροι από 1.000 τον περασμένο Ιανουάριο και μέσα σε 4 μέρες, οι πνιγμένοι έφτασαν τους 20.
Πολλές φορές απαιτούνται εξετάσεις DNA για εξακρίβωση της ταυτότητας των θυμάτων, όπως στην περίπτωση δύο γυναικών, η μία ηλικιωμένη με μωρό στην αγκαλιά. Βρέθηκαν σε μισοβυθισμένη βάρκα που έβγαλε η θάλασσα στα Αλιντα της Λέρου.
Ενας 14χρονος Σομαλός βρέθηκε πνιγμένος, στην παραλία. Ηταν αδύνατο να του πάρουν αποτυπώματα από τα σφιγμένα του δάκτυλα.
Το ρολόι του δούλευε ακόμα. Κοντά του βρέθηκε και ένας Νιγηριανός με το παιδί του ενός έτους. Η τραγική μάνα σώθηκε και νοσηλεύτηκε αρκετό καιρό στο νοσοκομείο, με ψυχοφάρμακα.
Παλαιστίνιος που ήρθε πρόσφατα είπε ότι οι Ισραηλινοί σκότωσαν ολόκληρη την οικογένειά του και ζήτησε να παραμείνει και να εργαστεί στο νησί.
Οι λιμενικοί χαρακτηρίζουν τις βάρκες, -συνήθως 5 μέτρων- που χρησιμοποιούν οι Τούρκοι δουλέμποροι «μίας χρήσης». Είναι σχεδόν σάπιες και μικρής ιπποδύναμης, αφού δεν πρόκειται να επιστρέψουν. Τις συνοδεύουν από απόσταση, στα 3 μίλια μπαίνουν στα ελληνικά νερά, και όταν αντιληφθούν περιπολικό απομακρύνονται. Σε κάθε μία στοιβάζονται 18-35 άτομα.
Συχνά φορτώνουν σε παιδικά βαρκάκια παιδιά και εφήβους, πέντε στο καθένα. Χωρίς μηχανή, με το κουπί. Το περασμένο καλοκαίρι έφθασαν να στείλουν δύο φορές λαθρομετανάστες με τζετ σκι! Και για να τους δοθούν ταξιδιωτικά έγγραφα, απαιτείται απόφαση των τουρκικών αρχών
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου